周五大跌及后市走向看法——3月23日盘后日记——秦国安
Бахьарча — ворданан транспортан муьлхха а тайпана д?асалелоран хьашташ кхочушден ворданча (говрашлохкург).
.jpg)
Х?инцалера такси хохкучу бахьарчин дуьххьара д?а аналог. Гурманчин аналог йац.
Истори
б?аьра нисйанПётр I-чо диллина эскаран штатан структурин йукъатоьхна полкийн ворданаш (салтийн мог?а — 63 ворда, драгунийн мог?а — 60 ворда). Г?ашлойн а, драгунийн а полкийн полкан бахьарчин дарже х?оттош хилла унтер-эпсар, цуьнан карахь йара х?азнин ворданаш а, полкан йужу говраш а шен г?омат-г?ирсашца. Цуьнан куьйгак?ела лаьттара, х?азнин говрашна а, фурманашна а т?аьхьа ?уналла дан лерина, берриг полкан гурманчаш, церан барамбозура ворданех. Бахьарчашка дукхаха дерг д?аоьцура т?еман г?уллакхе керла баьхкинарш, иза йара дуьххьарлера а, уггаре лахара а салтийчун эскаран ц?е. Т?еман низмех а, бехкамех а боьлча, бахьарчех салтий хуьлура, роташкара мукъа вакансешка, церан меттанан бог?ура рекруташ. Иштта бахьарчин г?уллакх оцу хенахь хьалхара ишкол йара полке бог?учеран, ц?еран бахамера салтийн бахаме дехьаволу мур бара иза.
.jpg)
XIX — XX б?ешеран йуьххьера г?алин транспортан коьрта тайпа бахьарчий бара. Российн империн г?аланашкара махлелоран ворданашна урхалла дора думанаша, 1892 шарахь царна бакъо йеллера бахарчийн белхан, бахарчийн экипажан тайпанех, г?алин омнибусех, кхечу йукъараллин экипажех сацамаш бан, кхин а бахарчийн экипажаш лелорна мехаш х?итто бакъо а. 1900 шеран законаца земски урхаллашна бакъо йелира байн бахарчийн белхан а, г?алин арахьара бахьарчийн экипажаш лелоран мах х?отторан а сацамаш арахеца. Бахьарчийн белхан т?ера г?аланашкахь, г?алин думин лаамца, г?алин пайденна налог йаккха бакъо йара. 1887 шарахь арахийцира бахарчийн белханна налог йаккхарх низам, налог х?ора бахарчийн белханна лело говран т?ера 1 туьманал сов хила йиш йацара; налоган уггаре лакхара барам билгалбоккхура х?ора г?алахь чоьхьарчу г?уллакхийн министро, финансийн министарца барт бой.
XX б?ешо долалуш бахьарчашна новкъало йора конкано. 1930-г?а шерашна йуккъехь бахьарчаш аратеттира механикин а, электрийн а тайпана г?алин транспорт: такси, трамвай, (Москохахь) метро. Иштта, масала, нагахь 1917 шо кхачале Москохахь 15 000 гергга байн бахьарчаш балахь, 1920 шарахь уьш бисира 5 000, ткъа 1934 шеран 1 декабрехь уьш бисира 385 стаг[1]. Т?аьххьара бахьарчаш ССР Союзан йаккхий г?аланийн урамашкара байра Сийлахь-Боккха Даймехкан т?ом чекхбаьлча.
Кепаш а, тайпанаш а
б?аьра нисйанРоссехь бахьарча — нах, сурсаташ, карара мохь д?асалело стаг ву, уьш боькъура[2]:
Москохахь бара калибран бахьарчаш , атта йа йеха г?удалкхаш, царех ?калибер? йа ?калибр? олура (атта ?одан г?удалкх)[5].
Бахьарчаш революцел хьалхарчу прессехь
б?аьра нисйанМоскохан бахьарчийн, суьйренашкахь биржа лаьтта Дмитровкехь, х?окху деношкахь даздина, дийцарехь, ч?ог?а, шайн белхан накъостан Быстряков Ефиман юбилей. Цуьнан 74 шо ду, москохан урамашкахула ворда хихкина йукъара а ца волуш 60 шарахь. Ч?ог?а билгалдаккха деза цуо шен белхан т?ехь цхьа кад а къаркъа мелла ца хилар. Быстряковс вовшахтоьхна шена жима бахам, иза ду, 30 шо хьалха 1500 сом делла, Москохан гуонахьара эцна латта, х?инца цуьнан мах 15 000 сом. (1902 шеран 3 январь (21 декабрь))[6]
Царицынан бахьарчаша, шайна йукъахь барт бина, станцера дачанашка бахаран т?ех лакхара мехаш х?иттийна. Дачникаш арз дира меттигерачу тардаран йукъаралле. Т?аьхьарчара дехар дира уездан лаьттан урхалле, мах х?оттабе хьерабевллачу бахьарчашна. Дехар т?еийцира. Царицын йоцуш, урхалло кховдадо изза мах х?оттабар кхечу меттигашкахь а. (1911 шеран 7 июнь (25 май))[6]
1 январехь ?уьйрана 3 сахьт даьлча Кремлехь, Кремлан г?алин коьрта т?евог?ийлехь, г?арулехь лаьтта 4-г?а гренадерийн несвижан полкан 10-г?а ротин гренадеро Хлапов Василийс, топ тоьхна вийна йайн вордан бахьарча, Михайловскан уездан ахархо 28 шо долу Киселёв Ивана, иштта. Т?аьхьарниг, Г?алин новкъа т?ехволуш, коьрта т?евог?ийлехь сецца, салаз т?ера охьавоьссина, веха волуш, г?аруле къаркъа эца ахча деха волавелла. Г?аруло бахьарчега гена валар дехна, хаийтина, ша герз тухур дуй. Амма Киселёв аьлларг ца деш г?арулера топ схьайаккха г?оьртина. Т?аьхьарчо леташ хаамийн шок йетта волавелла, орца доьхуш, амма иза ца хезна. Веха бахьарча кочара вала ца воллий хиина, Хлаповс кхин а кхузза хаийтина ша герз тухур дуй, Киселёв кочара ца ваьлча, Хлаповс кхоьссина бахьарча вийна вожийна. (1911 шеран 17 (4) январехь)[6]
Хьажа кхин а
б?аьра нисйанБилгалдахарш
б?аьра нисйан- ↑ Последние бахьарчаи Москвы. // ?Вечерняя Москва?, 1934, № 297 (3326), 27 декабря. С. 2 Архивйина 2025-08-07 — Wayback Machine.
- ↑ 1 2 Извозить // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
- ↑ 1 2 3 4 5 Ванька // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
- ↑ Биржа // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
- ↑ Калибер // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
- ↑ 1 2 3 Частный извоз в дореволюционной Москве. Т?екхочу дата: 2012 шеран 16 июль. Кху чуьра архивйина оригиналан 2013 шеран 10 августехь
